Mniejszościowi akcjonariusze, choć często dysponują niewielkim procentem akcji w kapitale zakładowym spółki, posiadają uprawnienia, za pomocą których mogą chronić swoje interesy podczas walnego zgromadzenia. Warto wiedzieć, jakie konkretnie narzędzia i uprawnienia przysługują akcjonariuszom, aby móc skutecznie wpływać na decyzje podejmowane w spółce.
- Prawo do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia akcjonariuszy
Jednym z kluczowych praw mniejszościowych akcjonariuszy jest możliwość zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia akcjonariuszy. Akcjonariusze reprezentujący co najmniej 5% kapitału zakładowego mają prawo do złożenia wniosku o zwołanie walnego zgromadzenia. Żądanie to powinno być uzasadnione i określać proponowany porządek obrad. Jeżeli zarząd spółki nie zwoła walnego zgromadzenia w terminie dwóch tygodni od przedstawienia żądania, sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy występujących z tym żądaniem.
- Prawo do uzupełnienia porządku obrad i zgłaszania projektów uchwał
Akcjonariusze posiadający co najmniej 5% kapitału zakładowego, mają prawo żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia. Żądanie powinno zostać zgłoszone zarządowi najpóźniej na 14 dni ( w spółce publicznej – 21 dni) przed wyznaczonym terminem zgromadzenia. Żądanie powinno zawierać uzasadnienie lub projekt uchwały dotyczącej proponowanego punktu porządku obrad.
Akcjonariusze spółki publicznej, reprezentujący co najmniej 5% kapitału zakładowego, mogą przed terminem walnego zgromadzenia także zgłaszać spółce projekty uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad. Natomiast podczas walnego zgromadzenia każdy z akcjonariuszy może zgłaszać projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad.
- Prawo do zaskarżania uchwał zgromadzenia akcjonariuszy
Każdy akcjonariusz ma również prawo do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia, jeśli uzna, że są one sprzeczne ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godzą w interes spółki lub mają na celu pokrzywdzenie akcjonariusza. W przypadku podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały sprzecznej z przepisami prawa, akcjonariuszowi przysługiwać będzie prawo do wystąpienia przeciwko spółce z powództwem o stwierdzenie nieważności uchwały. Prawo zaskarżenia uchwały przysługuje co do zasady każdemu akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale i po jej powzięciu zgłosił sprzeciw do protokołu.
- Prawo do informacji
Podczas walnego zgromadzenia, każdy akcjonariusz ma prawo do uzyskania od zarządu spółki informacji na temat jej działalności, w zakresie niezbędnym do oceny spraw objętych porządkiem obrad. Prawo to jest kluczowe dla transparentności działań zarządu i umożliwia akcjonariuszom dokonywanie świadomych decyzji podczas głosowań. Akcjonariuszom przysługuje także prawo do zapoznania się z dokumentacją spółki, taką jak sprawozdania finansowe czy protokoły z posiedzeń organów spółki.
- Prawo do żądania wyboru członków rady nadzorczej w drodze głosowania grupami
W przypadku spółek publicznych, mniejszościowi akcjonariusze mają prawo żądać wyboru członków rady nadzorczej w drodze głosowania grupami. Zgodnie z art. 385 § 3 KSH, jeśli na walnym zgromadzeniu obecni są akcjonariusze reprezentujący co najmniej 20% kapitału zakładowego, mają oni prawo zgłosić żądanie, aby członkowie rady nadzorczej byli wybierani w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet jeśli statut przewiduje inny sposób powołania rady nadzorczej. Proces ten polega na podzieleniu zgromadzonych akcji na grupy, z których każda wybiera jednego członka rady nadzorczej. Takie rozwiązanie umożliwia mniejszościowym akcjonariuszom powołanie swoich kandydatów do rady nadzorczej, co w normalnym trybie byłoby dla nich trudne do osiągnięcia.
Mniejszościowym akcjonariuszom przysługuje szereg praw, które umożliwiają im realny wpływ na działalność spółki, mimo że nie posiadają kontrolnego pakietu akcji. Narzędzia, takie jak prawo do zwołania walnego zgromadzenia, wprowadzenie punktów do porządku obrad, głosowanie grupami przy wyborze rady nadzorczej, prawo do informacji, czy prawo do zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia stanowią ważne mechanizmy ochrony interesów mniejszościowych inwestorów.
